Archive | Mayıs 2016

“Mutlu” Bir Kurumda “Mutlu” Bir Çalışan Olmak

May24

happycompanyİş yaşamında mutlu olmanın, bir kurumun “mutlu” kurum haline gelmesinin hem bireyin kendisi, hem de kurumun başarısı üzerindeki etkileri artık gayet iyi biliniyor. Hm bilimsel veriler doğruluyor, hem de ölçülebilen iş sonuçları gösteriyor ki, mutlu kurumlar, daha başarılı oluyor.

Kurumlarda mutluluk dediğimiz durum, gelişim, gelecek ve pozitif odaklı bir bakışla ortaya konan bir takım şeylerin varlığında ortaya çıkan kendini iyi hissetme hali olarak tanımlanıyor. Burada sözü edilen bir takım şeylerin varlığı, aksi giden bir takım şeylerin de hiç olmaması anlamına mı geliyor diye sorarsanız, elbette hayır. Onlar bulundukları yerde durmaya devam edebiliyorlar, ama mutluluğu destekleyen bir takım şeylerin olması, aksilikleri daha çabuk giderebilme, daha iyi yönetebilme veya katlanabilme durumunu beraberinde getiriyor.

Peki o halde bir kurumu “mutlu” diye tanımlamak için neler gerekli?

Hadi bir hikaye ile anlatalım bu durumu. Hikayemiz mutlu olan bir kurumda geçsin ve o kurumun çalışanlarından bir tanesinin dilinden bir hikaye olsun.

Sabah uyandım, heyecanlı bir gün, şirketin yıl sonu toplantısı var. Şirkette yeni olduğumu filan düşünmeyin, 15 yıldır buradayım. Bizim şirketten ayrılanlar çok olmaz, benim gibi eskiden beri burada olan çok insan vardır. Ama büyüdüğümüz için yeni gelen de çok olur. Yeni gelenler çok hızla uyumlanırlar şirkete, çünkü çok güzel karşılanırlar ve bizi tanıyana kadar çok iyi yetiştirilirler. Garip bir düzen vardır içeride, yerde çöp kalsa, o çöpü kim fark ederse o alır ve atar. Önemli bir ihaleye girilecekse, herkes kendi payına düşeni yapmakla kalmaz, diğerlerine nasıl destek olacağı konusunda kafa yorar. Sorumluluklarımızı biliriz, nerede nereye kadar ne yapacağımızı da biliriz. Sınırların aşılabileceği yerleri de fark ederiz. Kimse hata yapmaktan korkmaz. Garip bir biçimde hatalar kucaklanır. Tabii kucaklanır dediysem, hatayı yapana iyi ki hata yaptın demeyiz, ama mutlaka öğrendiklerimizi ortaya koyar ve bir daha olmaması için yapabileceklerimizi buluruz. Şirkette iş akışını kolaylaştırmak için bir hiyerarşi vardır, ama hiyerarşi sadece iş akışı için kullanılır. Hepimiz yaptığımız işin karşılığını alırız. Yaptıklarımızın şirketin ne işine yaradığını da çok iyi biliriz, bunu bilmek de yaptığımız işi daha bir keyifle yapmamızı sağlar. Kendimizi iş ailemizin evinde gibi hissederiz. Nasıl ailede zor zamanlar olursa, nasıl ufak tefek tartışmalar olursa, onlar bizde de olur; ama iş ailemizin içindeki sevgi ve güven bizi her durumda birlikte tutar. Bizde pek devamsızlık olmaz, kaytarma hiç olmaz. Ama yorgunsak ve kafamız başka yerde kalacak gibi görünüyorsa, orada oturup aslında çalışamayacaksak, o zaman izin ister gideriz. Bizler kendi işimizi yöneticimizden daha iyi biliriz, yöneticimiz de bizim iş yapışta ne noktada olduğumuzu, işin bütününün ne durumda olduğunu, kimin hangi konuda ne kadar destek olabileceğini iyi bilir. Bizim şirkette herkes birbirini dinler, yani gerçekten dinler. Dedikoduyu da hiç sevmeyiz. Hay allah birden bugün niye heyecanlı olduğumdan bahsetmeyi unutacaktım. Bugün heyecanlıyım çünkü bu gün bizim şirketin en güzel günlerinden biridir. Her yılın sonunda yaparız bu günü. Bu gün öyle bir organize edilir ki, herkes bir araya gelir, patron da olup bitenleri anlatıp, gelecek yıla ait hayallerden, planlardan ve mali durumdan söz eder. Hayalleri öyle güzel hikaye gibi anlatır ki, hepimiz kendimiz o hayalin içinde bir yerlerde görürürüz. Bunun hemen arkasından, yaptığımız işin ayrılmaz parçaları olan bölümlerin o yılki sonuçlara olan katkıları için ayrı ayrı teşekkür edip, her bölümün yöneticisinden geçirilen yılın hikayesini anlatmasını ister. Sonra da tamamlanan yılı bir kaç çalışanın dilinden anlattırır. Hikayelerin içinde yaşanan deneyimlerden, anılardan, zorluklardan, hatalardan parçalar da olur. Patronun hiç değişmeyen bir kapanış seramonisi vardır. Önce ekrana bir bozyap yansıtılır, bozyap bizim şirketin parçalarından oluşur, bizim şirketin parçaları da bizler oluruz, hepimizin resmi vardır o bozyapın üzerinde. Önce o görüntüyü hep birlikte alkışlarız. Hemen arkasından, o bozyaptan bir parçanın eksik olduğu hali yansıtır ekrana ve şimdi gördüğünüz eksik görüntünün olmamasını sağladığınız ve bu resmi hep birlikte yapmak konusundaki desteğiniz için her birinize teşekkür ederim diyerek toplantıyı kapatır. Sonrasında da keyifle bir şeyler yer içer, günün kalanını da kendi değerlendirme ve düşünme zamanımız olarak geçiririz. Yılın en heyecanlı günüdür bu gün hepimiz için.

Bu hikayeyi okuduğunuzda neler düşündünüz? Mutlu kurumun özellikleri ile ilgili neler getirdi aklınıza bu kısa hikaye? Benim aklımdakileri size madde madde yazmak istiyorum.

  • Adalet – adil iş paylaşımı, adil ücret dağılımı
  • Güven – yapılan işe, birbirine ve şirkete güven
  • Liderlik – işin kendisini yapan değil, yapılan işi yöneten insanlar, güçlü ilişkiler, mikro yönetimin olmadığı, işi yapanın bilgisine güvenildiği ve o bilginin geliştirilmesinin desteklendiği bir liderlik
  • İletişim – açık, net, yargısız, gelişimi destekleyen ve karşılıklılık ilkesi üzerine kurulu dinleme temelli iletişim
  • Anlam – yapılan her bir işin şirketin bütününe yararının farkındalığı
  • İnsan farkındalığı – İnsanın bütün olarak algılamak, duygu ve değerlerinin farkındalığı ile işleri yürütmek
  • Paylaşım – olup bitenleri, olması istenenleri, şirketin hayallerini açık bir dille paylaşmak
  • İşbirliği – işleri “birlik”te yapmak, yani ben ve senler yaratmadan biz olarak iş yürütmek
  • Bütünlük – şirketin bütün bir sistem olduğunun parçalarının bölünemez olduğunun farkındalığını yaratmak ve sürdürmek
  • Takdir, teşekkür – artı biri yaratırken, iyi yapılanları fark etmenin ve bunu dile getirmenin önemini sürekli gündemde tutmak
  • Arkadaşlık – birbirleri ile şakalaşabilen, zorlu zamanlarda destek olabilen, birbirine köstek değil, destek olan insanların var olmasını sağlamak
  • Eğlence – iş ciddi bir şeydir orada eğlenceye yer yoktur demek yerine, işimizi yaparken eğleniriz bu da bizi zenginleştirir diyebilmek
  • Gelişim odağı – odakta hata ve aksaklıkları tutmak yerine, yönün gelecekte, gelişimde ve gerçekleşmesi istenen sonuçlarda olmasını sağlamak, hata ve aksaklıkları tüm detayları ile incelemek ve onları gelişme ve büyüme fırsatlarına dönüştürmek.

Bu maddelere tek tek bakacak olsanız, hikayede bunları fark ettiniz mi?

Peki şimdi bunları kendi içinde bulunduğunuz şirketleriniz için değerlendirseniz ve her birine 1 (bizde pek yok) ile 10 (bizde de tam böyle) arasında bir puan verseniz. Sonra da tüm bunların sizin bulunduğunuz şirkette 10 üzerinden 10 var olduğu bir durumu düşünseniz, kendinizi nasıl hissedersiniz? Bu durumu sağlamak adına kendi payınıza düşen yapılacak neler olur acaba? Biraz üzerinde düşünmeye ne dersiniz?

Mutluluk Projeleri

May22

mutlulukprojeMutluluk projelendirilir mi? Cevap evet, çünkü bir çok ülkede mutluluk projeleri yapılıyor. Projeler hem bireysel, hem de sosyal mutluluğu destekliyor. Mutluluk projeleri kişiler tarafından uygulandığı gibi, zaman zaman kurumlar da kurum içi projeler düzenliyorlar. Projelerin içinde birden çok aktivite yer alıyor ve tam bir alışkanlık oluşuncaya kadar bu pratikler tekrar ediliyor; mesela 21 gün, mesela 30 gün, mesela 365 gün boyunca. Pratikleri eğlenceli hale getirmek, kendine uyarlamak, farklılaştırmak, zenginleştirmek proje sahibinin kontrolünde.

Mutluluk projelerinin içinde yer alan bazı pratikler şöyle:

  • Yaşamda aksayan şeylerin varlığını göz ardı etmeksizin, küçük veya büyük iyi gidenlerin de odakta tutulduğundan emin olmak ve bunları günlük olarak takipte tutmak.
  • Yaşamın içinde yer alan ve katkı sağlayan insanlara teşekkür etmek. Bunu mümkün olduğunca yüz yüze, mümkün olmayan durumlarda yazılı olarak yapmak, ama bir şekilde yapıldığından emin olmak.
  • Yaşamın kendisine teşekkür etmek. Yaşamın içinde fark edilen yolunda giden şeyler için yaşamın kendisine teşekkür etmek, şükretmek.
  • Sevdiğimiz ve bizim için değerli insanlara onları sevdiğimizi ve bizim için değerli olduklarını söylemek.
  • Yardımlaşma. Bildiğimiz yardımlaşma elbette çok değerli. Daha farklı olarak da, yardım ettiğiniz kişinin sizin yardım eden kişi olduğunuzu bilmediği yardımlaşma. Mesela herhangi bir yerden alışveriş yaparken fazladan bir şeylerin parasını ödeyip, o şey her neyse ismini dükkanın içindeki panoya yapıştırıp çıktığınız bir durum. Siz gittikten sonra ihtiyacı olan birileri o panoya bakıp, ihtiyacına uygun olan bir şey varsa sadece o kağıdı alıp kasaya vererek herhangi bir para ödemeden ihtiyacını karşılamış oluyor.

Dün kızımla sohbet ederken, biz bunları ne yaparak yaşamımızda sürekli kılsak dedik ve özellikle farklı yardımlaşma pratikleri üzerinde konuştuk. Dedik ki bir şeyler alırken ilave alınanları bir panoya iliştirebileceğimiz uygulamalar burada da olsa, marketlerde, café’lerde, pastanelerde. Ardından ilk aklımıza gelen cümle, olmaz ki, ihtiyacı olmayanlar da kullanırlar o asılanları oldu. Sonra ne kadar sıkı kalıplarda kaldığımızı fark ettik ve belki de bu bir inanç ve denemeden bilmek imkansız dedik.

Bunu fark ettikten sonra, kalıplaşmış düşünce biçimlerinden kurtulup, daha da farklı neler yapabiliriz diye konuşmaya başladık ve kızım, üzerinde düşündüğü bir fikirden bahsetti. Hayalleri olan ancak paraları veya uygun imkanları olmadığı için o hayallerden vaz geçmek zorunda olan insanların o hayallerini destekleyecek bir şeyler yapmak istediğini anlattı. Bu fikri ona düşündüren, tanıdığı birinden bahsetti; liseden sonra okuyamamış, maddi imkanları çok da iyi olmayan, ama yazar olmak isteyen birisi, onu destekleyecek bir şeyler olsa ve yazma hayalini gerçekleştirebilse, kendisini ne kadar iyi hissedeceğini düşündüğünü anlattı.

Sonra bu hayali detaylandırmak ve yapılandırmak üzere çalışmaya karar verdik. Şimdilik bir anne kız hayali, ama bakarsınız günün birinde yaşama geçen ve mutluluğu destekleyen bir projeye dönüşüverir.

İyi biliyoruz ki mutluluk fark ettikçe ve paylaştıkça daha güzel, o zaman bir yerlerden başlamak ve sonra da sürdürmek lazım. Belki bir mutluluk projesi yaratmak ve onu da paylaşmak lazım. Belki sadece üzerinde düşünmek bile bir başlangıç. Ne dersiniz?

Mutlu haftalar…

Acaba mükemmeliyetçi misiniz?

May20

mukemmelNe yaparsam en iyisini yapmam lazım. En iyisi olmayacaksa yapmamak daha iyi. Mükemmel bir ebeveyn olmam lazım. Mükemmel sağlıklı bir insan olmalıyım. Mükemmel bir iş insanı olmak zorundayım. Mükemmel arkadaş olmam lazım. Mükemmel bir evlat olmalıyım. Mükemmel bir öğrenci olursam başarılıyımdır. Mükemmel olmasını sağlamak için yaptığım her şeyin içinde hatasızlık ve eksiksizlik olmalı. Gözüm her zaman hatalarda ve aksi gidenlerde durmalı ki, onları hemen yakalayıp ortadan kaldırabileyim.

Bunlara benzer cümleleri duydunuz mu? Duyduysanız, kimlerin ağzından? Kendiniz, yakınlarınız, ebeveynleriniz, yöneticileriniz, içinde olduğunuz sistemlerin size söyledikleri? Sizin başkalarına bu konuda söyledikleriniz? Şöyle bir bugüne ve bugünden geçmişe doğru bir baksanız bu konuda neler fark edersiniz?

Ben şöyle bir bakıyorum, aslında herkesten ve kendimden o kadar çok duyduğum ve duymaya da devam ettiğim cümleler ki bunlar. En doğruyu yapmak, en hatasız olmak, en iyi olmak, her şeyin en iyi olmasını sağlamak, en mutlu olmak ve daha yazmakla bitmeyecek en’ler dünyası.

Zaman zaman bu en’lerin tanımları öyle uçsuz bucaksız hale geliyor ki, konu her neyse, ona da zaten ulaşılmaz ki düşüncesi giriveriyor zihinlerimizin için ve hatta bazen vaz geçiyoruz o “en” her neyse ona ulaşmaktan. Örneğin öyle bir mutluluk tanımı yapıyoruz ki, bu durumda ona ulaşmaya imkan yok deyip mutluluk da neymiş diyor ve koyuyoruz bir kenara.

Bazen farkında olmadan bu tanımları gerçeklikten ve olan bitenden bağımsız yapıyoruz Sonra da kendimizi kendi tanımımızın parçası olan kendimiz ve diğer insanlarla yaşamaya başladığımız bir mücadelenin içinde buluyoruz. Ebeveynlikle ilgili bir “en” tanımı varsa, bu çocuklara doğru giden bir mücadeleye dönüşüyor, benim çocuğum “en mükemmel” olmalı ve ben bunu sağlamak zorundayım. Yönetmekle ilgili bir “en” tanımı varsa, bu da çalışanlara doğru giden bir mücadeleye dönüşüyor, benim takımım “en mükemmel ve en hatasız” olmalı, hatalara yer yok bakış açısı üzerine kurulu, odağın hatada, yanlışta ve bunlara neden olanları yakalamakta olduğu bir mücadele. Yani özetle insanın kendisini ve yakın çevresindeki herkesi içine alan ve bazen yoran, bazen üzen, bazen kızdıran bir mücadele. Oysa ki niyetimiz ne kadar da iyiydi, her şey “en mükemmel” olsun istemiştik.

İnsanın doğası ile ne kadar uyumlu bilmiyorum ama ister öğrenerek diyelim, ister özenerek diyelim, istersek de içimizden gelen bir şeylerin sonucunda diyelim, insan gelişimi ile birlikte bu kavram da insanla birleşen ve üzerinde çok fazla düşünülüp konuşulan kavramlardan biri haline geldi. Yalnız, tek sıkıntı, mükemmel lafını duyunca kulağa çok iyi gelen, ancak “daimi mükemmel” olunmaya çalışıldığında amacının tam tersi sonuçlar doğuran bir kavram.

Son beş, altı yıldır en çok farkına vardığım konulardan bir tanesi insanın kendisine sıklıkla aynada bakıp, kendisini mümkün olduğunca objektif bir bakışla değerlendirmesinin ne kadar önemli olduğu. Elbette yaptığımız her şeyi bildiğimizin en iyisini yaparak, o an için en iyi şeyi seçerek yapıyoruz. Eğer mükemmel olma konusunda geliştirdiğimiz bir “en” bakış açısı varsa, bu “en” gerçeklikle tam da örtüşmüyorsa, bu “en”e ulaşamama kaygısı beraberinde stres, endişe, korku ve kızgınlığı barındırıyorsa, bu “en”e giden yolda odağımızda potansiyel hatalar, başarısızlıklar varsa, aynaya baktığımızda görmemiz gereken bu durumun çok da işe yaramadığı olacaktır.

Elbette mükemmel bir şeyler yaratmaya çalışmak hayat amacımız, öyle olmasa gelişim çok da mümkün olmaz ve her şey kendini tekrar eden hale gelirdi. Ancak burada öyle ironik bir durum var ki, mükemmel olmayı yukarıda yazdığım bir şekilde algılamaya başlayınca, bir şeyleri yapma biçimi kendini tekrar etmeye başlıyor. Hani kaygıdan endişeden söz ettim ya, mükemmelliği burada sözünü ettiğimiz şekilde algılamaya başlayınca, bildiğimiz yolun dışında bir şeyler yapmanın o mükemmelliği bozacağına inanarak farklı bir şeyler yapmamaya, ertelemeye, ya da yeni bir şeyler denemek gerekse bile, başarısız olma kaygısı ile onları denememeye başlıyoruz. Yani mükemmeli yaratalım derken, ya olduğumuz yerde duruyoruz, ya aynı şeyleri tekrar yapıyoruz, ya da yeni bir şeylerle o mükemmeli yaratma fikrini en baştan reddediyoruz.

Peki o halde ne yapmalı?

Önce daimi mükemmel olmaya çalışmaktan kurtulmak lazım. Sonra şu aynaya bakma konusu önemli. Yargısız, yorumsuz, mazeretsiz bir ayna bulup oradan kendimize bakmak önemli. Sonrasında da daimi mükemmel olmak yerine gerçekçi mükemmel olma konusunda bir şeyler düşünmeye başlamak gerek. Daha gerçekçi ve ulaşılabilir bir çerçeveden geleceğe baktıracak, yürüdüğümüz yolda hata ve başarısızlıkların yaşanmasının olası, hatta kaçınılmaz olduğunu fark ettirecek, başaramazsam başkaları ne der sorusunun yerine, elimden geleni yapıyorum demeyi düstur edindirecek, kaygı ve endişenin yerine umut, merak, cesaret ve yeni bir şeyler yaratma hevesini yerleştirecek bir gerçekçi mükemmellik sistemi oluşturmak lazım. Sonra da bu sistemle uyumlu davranışları geliştirmeye ve eski alışkanlıkları bir kenara koyup, yeni sisteme uygun davranmaya başlamak ve onların etkilerini gözlemlemek lazım. Aynamızın yakınlarda olduğundan emin olup, arada bir aynadaki görüntüyü fark etmek de çok önemli. Söylemek istediğim, kendi kendimize bazı kontrol noktaları oluşturup neler oluyor, nasıl gidiyor ve nasıl olsa daha iyi olur sorularının cevaplarını yakalamak lazım.

Sabit tanımlı bir mükemmele ulaşmaya çalışmak yerine gelişime açık, hatalardan öğrenerek büyüyen, yeniliklerin yaratıcılıkla birleştiği, cesaret, umut, mutluluk ve hareket barındıran bir mükemmeli yaratma hali oluşturmak galiba en iyisi.

Mutlu hafta sonları…

Yaşamın İçinde Mind-ful-ness ☺

May10

mindfulnessÇok duyulan kavramlardan bir tanesi. Son derece popüler, son derece herkesin dilinde, son derece de hızla içi boşaltılmak üzere olan bir kavram. İngilizce kelime kullanmayı sevmiyorum, ama bana göre tam Türkçe karşılığı yok, an farkındalığı diyorlar, o anda orada olmak diyorlar, bilinçli farkındalık da diyorlar ama hala eksik bir şeyler kalıyor içinde.

Mindfulness’ın içinde geçen mind kelimesi bana yurt dışında merdivenlerin önüne yazılan uyarıyı hatırlatır; “mind the steps” yani basamaklara dikkat edin. Mindful olmak da dikkati içinde barındırıyor. Dikkatin de ötesinde fark etme, kontrol etme ve davranışı ona göre ortaya koymayı beraberinde getiriyor. Yaşanılan değerli zamanları daha güçle fark etmeyi sağlıyor. İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha istediği gibi bir yaşamı olmasını destekliyor.

Bunlar üzerinde kafa yorarken, Anne Marie Rossi’nin bir TEDxYouth konuşmasına denk geldim, buradaki anlatım hoşuma gitti. Odaklanmak, dikkatini o ana vermek, kendi kendini kontrol edebilmek ve duygu ve davranış arasına düşünme zamanı koyabilmek olarak bahsediyordu mindfulness kavramından. Mindfulness denilince kafamda oluşan görüntüyle iyi örtüştü bu anlatım.

O kadar çok bölen şey ve o kadar çok otomatikleşmiş alışkanlığımız var ki yaşamda, fiziksel olarak bulunduğumuz yerde zihinsel olarak var olmadığımız fazlasıyla zaman geçiriyoruz. Zihnimizin içi zaten dolu, dün olanlar, yarın olacaklar ve onların oluşturduğu duygular gezinip duruyorlar ve hatta zaman zaman fikir beyan edip konuşuyorlar. Kendi içimizde konuşan bu seslerin yanında, dış dünyada da bölen çok fazla etken var, mesela hayatın parçası olan cep telefonları, mesela televizyon, mesela gelen ve gönderilen e-postalar. Bir de bunların üzerine eklenen dış sesler var, herkesin paylaşmak istediği bir derdi var, anlatacağı bir konusu var. Bütün bu karmaşa arasında zihin neyi seçerse orada bir yerlerde kalıyor. Bazen çok önemli bir konu anlatılırken kendimizi cep telefonuna gelmiş mesajı okurken buluyoruz, bazen trafikte giderken zihnimizde yarattığımız senaryolar yüzünden stresin içinde boğuluyoruz, bazen çok istediğimiz bir filmi izleyip, film bittiğinde filmdeki detayları hatırlamadığımızı fark edip şaşırıyoruz. Biz olup bitenden uzaklaşıp, zihnimizin içini dolduranlarla meşgul olmaya başladığımızda, yaşamı sürdürmeyi destekleyen otomatik sistemler devreye girmek zorunda kalıyorlar, çünkü bakıyorlar sistemin yöneticisi şu anda burada yok, zihninin içinde dolaşıp duruyor, bari biz işleri ele alalım diyorlar. Bazen otomatik sistemler öylesine devrede oluyorlar ki, bir yakınımıza istediği ilacı vermek için hazırlayıp, bardağa suyu koyup, arkasından ilacı kendimiz içtiğimiz bile oluyor. (yaptım, biliyorum :))

Bütün bunlar olurken yan etkileri neler oluyor, yaptığımız iş her neyse, olması gerektiği gibi olmayabiliyor. Duygular davranışa direkt olarak aktarılıyor, yani sürekli bir reaksiyon verir halde kalınıyor ve kontrol bizim elimizde olmaktan çıkıp otomatik sistemin kontrolü altına giriyor. Arkasından yoğun bir zihin yorgunluğu hali baş gösteriyor hızla. Duygular, düşünceler, yaşanmış kızgınlık ve karmaşalı haller, gelecekte olması olası aksi durumlar, yakın çevremizdeki insanların bizden istedikleri, bizim kendimizden beklediklerimiz, yarattığımız kaygı, endişe ve stres kocaman bir balonun içini dolduruyor ve biz de o balonun içinde hapsolmuş gibi bir halde kalıyoruz istemsizce.

Buradaki anahtar kelime “istemsizce” kelimesi sanırım, çünkü tam da bu noktada yazımın başında sözünü ettiğim konuşmacının söylediği kendi kendini kontrol etme kısmı elden kaçmış oluyor.

Mindfulness olduğunda, içinde bulunduğumuz yer ve zamandayken, tam da o ana dair düşünceler ve o ana ait duygular zihnimizde yer buluyorlar kendilerine. Zihnin içinde bir sadelik ve ferahlık hali ortaya çıkıyor. Kendimizi duygu ve düşüncelerimizle eşleştirmeyip onlardan ayrıştırmayı başarıyoruz ve o andaki duygu ve düşünceleri yakalayıp, fark edip, ne şekilde davranmamız gerektiğine daha kolay karar verebilir oluyoruz. Odaklanmak istediğimiz her neyse, onun etrafında durabilir halde oluyoruz.

Yapılacak çok iş var, bunlar nasıl biter, bitmediğinde başıma neler gelir, zaten hep de böyle olur senaryosu üzerinde debelenip harekete geçememek yerine birer birer yapılmaya başlanıyor işler istenildiği düzen ve sıralamayla. Çok basit bir benzetmeyle, trafik tıkanıp arabanın içinde kaldıysak, olası senaryolar üzerinden kızgınlık yaratıp stresi çoğaltmak yerine durumu olduğu gibi kabul etmeye daha yatkın oluyoruz, çünkü doğru soruyu sorup doğru cevabı verebilir halde oluyoruz: trafik tıkandı, benim kontrolümde mi, hayır, farklı yapabileceğim bir şey var mı, hayır, şu anda kafamda oluşturacağım senaryoların gerçekleşeceği kesin mi, ona da hayır. Cevaplar bu şekildeyse, o zaman durumu kabul etmek ve daha fazla gerginlik yaratmadan o anda orada olmak daha bir mümkün hale geliyor.

Peki kolay mı? Alışmadıysak kolay değil. Hatta her alışılmadık davranış gibi başlangıçta oldukça da zor. İmkansız mı? Kesinlikle değil. Sadece kararlı olmak ve uygulamayı denemeye başlamak lazım. Bulunduğumuz anda içimizde, dışımızda, çevremizde olup bitenleri gözlemeye başlamak ve onların ortasında kendimizi fark etmek lazım. Bunları yapmaya başladığımızda, o anı bütün olarak fark etmek, olup bitene odaklanmak, kontrolü elde tutmak gibi sonuçlar kendiliğinden olmaya başlıyorlar.

Mind-ful olmaya hazır mısınız?

Odakta Sen Olsan

May1

odaktasen

Biliyorum, yapılacak şeyler her zaman çok ve her zaman bir koşturmaca hali var yaşamda. Bu gerçeği de yok saymadan, bu hafta odak noktanızda kendiniz olsanız ve kendi kendinize dışarıdan bir gözle gözlem yapıp kendinizi analiz etseniz neler fark edersiniz?

Benim önerdiğim gözlem soruları aşağıdakiler, elbette siz de aklınıza gelenleri ekleyebilirsiniz bu listedekilere.

  • Sabah nasıl uyanıyorum? İşte bir kaç seçenek: saat çalıyor, kuruyorum ama çalmadan uyanıyorum, saat kurmadan, kendiliğimden planladığım saatte uyanıyorum. Peki cevabım yapmayı istediğime uyuşuyor mu?
  • Uyandığımda içimdeki his nasıl bir his? İşte bir kaç seçenek: kızgın, mutsuz, mutlu, meraklı, keyifli
  • Uyandığımda kendimi yorgun mu buluyorum, yoksa yeni gün için enerjik mi?
  • İşe, okula giderken, ya da evde geçireceğim güne hazırlanırken kafamda dönen düşünceler nasıl düşünceler? İşte bir kaç seçenek: ufff yine aynı şeyler olacak, bugünü merak ediyorum, bakalım neler olacak
  • Yüzüme dışarıdan baksam, nasıl görünüyor, gülümseyen bir yüz mü, yoksa kızgın mı, yoksa ifadesiz mi bakıyorum etrafa?
  • Teşekkür ediyor muyum gün içinde? Ediyorsam, sadece teşekkür mü, yoksa içinde bana olan destekle ilgili bir kaç cümle de içeren bir teşekkür mü? Etmiyorsam, dikkat etmediğim için mi, gereksiz bulduğumdan mı?
  • Selam veriyor muyum birileri ile karşılaştığımda? Vermiyorum, kafamı öne doğru hafifçe eğip devam ediyorum, durup kısaca sohbet ediyorum
  • Her ne yapıyorsam, yaptığımı hiç fark etmeden yaptığım durumlar var mı?
  • İşte, evde, arkadaş sohbetlerinde odaklandığım konular neler? Paylaştığım havadisleri bir tarafı olumsuz ve negatifler, diğer tarafı olumlu ve pozitifler olan terazide tartacak olsam, hangi taraf ağır basıyor?
  • Zihnimde gelecek düşünceleri oluşmaya başladığında eşlik eden duygularım neler? Kaygı ve endişe mi, heyecan ve umut mu? Bunları ölçen bir terazi olsa, iki kefeden hangisi daha ağır basar?
  • Nefes aldığımın farkına varıyor muyum?
  • Yaşamıma dair neleri daha fazla fark ediyorum; yolunda giden ve iyi olanları mı, ters giden ve zorlayanları mı?
  • Çok istediğim bir şeyler olduğunda onları yaşarken ne kadarını tam olarak fark ederek yaşıyorum, ne kadarını sonrasında neredeyse hiç hatırlamıyorum?
  • Alışkanlıklarımdan ne kadarı ben istediğim için hala hayatımda, ne kadarı artık otomatik hale geldikleri için hayatımda? Bunların hangilerine hala ihtiyaç duyuyorum, hangileri farkındalık dışı bir şekilde benimle beraberler?
  • Kendimi bazı şeyleri değiştirmeyi çok istiyorum ama elimde değil yapamam derken yakalıyor muyum? Bu ne kadar sık oluyor?
  • Günümün ne kadarı başkaları benim istediğim gibi olsun diye çabalayarak ve olmadıkları için sinirlenip üzülerek geçiyor?
  • Hata yaparsam kendimi nasıl hissediyorum, dünyanın sonu gelmiş hissi mi doluyor içime, yoksa yola nasıl devam edilir araştırması yapmaya mı çalışıyorum?
  • Yakınımdaki insanlarla ilişkilerimde kendime baksam şımarık veya asi bir çocuk gibi mi davranıyorum, yoksa kızgın veya şımartan bir anne baba gibi mi, yoksa kendim de karşımdakiler de gerçekten almamız gereken sorumlulukla mı davranıyoruz?
  • Gece yatınca bir günümü gözden geçiriyor muyum, yoksa kendimi birden bire uyumuş mu buluyorum?

Bu hafta bu sorular odağınızda olsa ve hafta sonu kendinizi tarafsız bir bakışla değerlendirseniz, gelecek hafta da bu değerlendirmeden yola çıkarak farklı bir şeyleri yaşamınıza katmaya çalışsanız nasıl olur?