Sevgili yöneticiler ve sevgili liderler bugün biraz da kendimize bakma günü olsa diye düşündüm. Aslında eminim her gün en az bir kere bir şekilde dış görüntümüze bakıyoruz. Zaman zaman davranışlarımıza ve düşüncelerimize yönelik öz değerlendirme de yapıyoruz, ama bazen yoğunluk, bazen alışkanlıklar, bazen hızlı olma ihtiyacı, bazen de kontrolü elden bırakma kaygısı bu öz değerlendirmelerin yapılmasına izin vermeyebiliyor. Oysa hem kendi yaşamımızın lideri olmak için, hem de varsa yöneticilik şapkamızın getirdiği yönetsel lider rolünü doldurabilmek ve örnek olmak için birinci yapmamız gereken öz değerlendirme becerimizi kullanmayı alışkanlık haline getirmek diye düşünüyorum. Alışkanlık kelimesini özellikle kullandım; nedeni de şu: öz değerlendirme becerisi “insan” olmanın her birimize doğuştan getirdiği, yani iç sistemimizde var olan bir beceri, çünkü yaşamımızı yönetmek konusunda bize destek sağlayan en güçlü araç olan beynimizin yapısı, kendimize dışarıdan bakıp görüp fark ettiklerimizi analiz edebilmemize olanak sağlıyor. Peki, bu beceri var ancak biz bunu her zaman kullanıyor muyuz? Benim bu soruya cevabım ne yazık ki evet değil. Zaman zaman “ben hata yapmam, başkaları kendisine baksın” düşüncesi çok baskın olabiliyor, zaman zaman “bunca işin arasında ne öz değerlendirmesi, bir de ona mı vakit ayıracağız” düşüncesi öne çıkabiliyor, bazen de “hiç de aklıma gelmemişti ki bu durumda bir de kendime dönüp bakmak” cümlesi dökülüveriyor ortaya.

Bilimsel olarak da biliyoruz ki alışkanlıklar tekrarlanan ve içinde kendimize bir yarar bulduğumuz davranış ve düşünceler sonrasında ortaya çıkar ve sonra da tamamen otomatikleşerek, fark etmeden, düşünmeden yapılır hale gelirler. Acaba öz değerlendirme yapmanın yararı ne olur ki bunu da bir alışkanlık şekline getirebilelim? İşte benim aklıma gelenler:

• Öz değerlendirme yapmak diğer insanların “beni” nasıl gördükleri konusunda bir fikir sahibi olmak konusunda çok güzel bir yöntemdir.
• Öz değerlendirme yapmak kendimize objektif bakmanın bir aracı olacağı için gerçekten güçlü olduğumuz yanları keşfetmeye fırsat oluşturur.
• Öz değerlendirme yapmak yaşamımızı zorlaştıran ve kısıtlayan alışkanlık ve inançlarımızı fark etmek ve onları değiştirmek veya tümüyle hayatımızdan uzaklaştırmak konusunda bir anahtar gibidir. Bu anahtarı kullanarak bakış açımızı değiştirmek, gözümüzün önünde görüşümüzü bozan gölgeleri ortadan kaldırmak mümkün olur.
• Öz değerlendirme yapmak otomatikman empati yapabilme yetisini de beraberinde getirir. Kendimize ve yaşadığımız durumlara dışarıdan bakıp analiz ederken, bu duruma dahil olan diğer kişilerin de neler deneyimlediklerini anlamak konusunda epeyce ipucu verir.
• Öz değerlendirme yapmak ben neleri farklı yaparsam hem kendi yaşantıma, hem de ortak yaşam sürdürdüğüm alanlara daha fazla katkı sağlarım sorusunu cevaplama konusunda güçlü katkı sağlar.
• Öz değerlendirme yapmak kendimize bütün olarak bir çeki düzen verebilmeyi destekler.
• Öz değerlendirme yapmak bireysel gelişimin temelini oluşturur.

Bu maddelerden hareketle, bugün sadece fiziksel olarak değil de bütünsel olarak, yani davranış ve düşüncelerinizi de işin içine katarak kendinize bakmaya ne dersiniz?