Archive | Ekim 2017

Bir Sabah Hikayesi

Eki19

İnsanın 18 yaşında yürüdüğü üniversitesinin yollarında 50 yaşında hala yürüyebiliyor olması ne büyük şans diye düşündüm bu sabah.

Sabah erken saatlerde ODTÜ’de olmayı öğrenciyken çok severdim. Bu sabah bir işim vardı ODTÜ’de halletmem gereken, dedim akşam üzeri değil de sabah gideyim okuluma.

Harika bir sonbahar güneşi, bakmaya doyamadığım sonbahar gelmiş ağaçlar ve onların rengarenk yaprakları, derse yetişmeye çalışan gençler, her şey 32 yıl önceki gibi duruyordu sanki.

Sık giderim ODTÜ’ye aslında ama bu sabah bir farklı geldi nedense. Kendimi eski günlerdeki ben gibi hissettirdi bu sabah ODTÜ bana.

İşim rektörlük binasındaydı, arabama biraz uzakta yer bulabildim. Önce klasik düşünce düştü kafamın içine “hay allah yürümem gerekecek”, sonra başka bir diğer düşünce geldi ilk geleni takiben “uzun zamandır okulda yürümemiştim, ne güzel oldu”. İkinci cümlemle yürümeye başladım rektörlüğe doğru.

Bilmiyorum siz fark eder misiniz, açık hava hep açık havadır elbette ama bana kokusu farklı gelir her açık havanın. ODTÜ’nün havasının kokusunu da çok özlediğimi fark ettim yürüdükçe. Sonra uzunca bir geçmiş yolculuğu yaptım. O yollarda yürüdüğüm öğrenci halime doğru ulaşıncaya kadar sürdü yolculuğum. O günlerde içimde olan duyguları, kafamdaki düşünceleri bulmaya çalıştım. Beni sevindiren, üzen, heyecanlandıran, kaygılandıran nelerdi hatırlamaya çalıştım. O günlerde bugünlere dair kafamda neler vardı acaba onları da aradım bulduklarımın içinde. Sanki arkadaşlarımı gördüm etrafımda o günlerdeki halleriyle.

Otuz iki yıl öncesini ziyaretim tamamlanınca, o günden bugüne dönüş yoluna geçtim, ne kadar çok şey olmuştu hayatımda, mezun olmuş, iş yaşamına girmiş, aile kurmuş, çocuk sahibi olmuş, onları büyütmüş, istediklerimi daha fazla yapmayı hedeflediğim yeni iş yolumu seçmiş ve 50 yaşıma gelmiştim. Hani otuz iki yıl önce “koca kadın” dediğim yaşlara. Aslında hayal ettiğim ne varsa yaptığımı ve yapmaya da devam ettiğimi fark ettirdi bana bu yolculuk.

Sonra tekrar düşündüm, ne şans dedim kendime, ne büyük şans, 18 yaşında yürüdüğü yolda, 50 yaşında hala yürüyebiliyor olmak. Okulumda olmanın bana hissettirdiklerine, yaşamın bana yaşattıklarına, bugünden geriye baktığımda aldığım keyife çok teşekkür ettim. Bir de ağaç fotoğrafı çektim. Çeker çekmez de düşündüm, 32 yıl önce bir fotoğraf sahibi olmanın nasıl da çaba gerektirdiğini, bir fotoğraf makinan olacak en önce, sonra içine film koyman lazım, 18’lik olsun, 36’lık film pahalı olabilir. Sonra ışık filan ayarlayıp, çekeceksin fotoğrafı ve pozlar bitene kadar beklemen lazım ne çektiğini görmek için. Sonra bir fotoğrafçı ziyareti ve ne zaman olur, çabuk basar mısınız cümleleri. Ancak ondan sonra görürdük çektiğimiz fotoğrafı. Her şey ve ben aynıymışım gibi gelmişken, bir fotoğraf çekimi her şeyin ve benim ne kadar değiştiğimi fark ettirdi bu kez de bana.

Arabama geri dönüp oturduğumda teşekkür ettim, önce kendime, sonra yaşamımdaki herkese ve sonra da yaşamın kendisine, değişen, değişmeyen her ne varsa hepsine. Mutlu etti beni bu sabah deneyimi.

Belki sizler de küçük yolculuklar yaparsınız geçmişe, bakın bakalım neler bulduracak gidiş ve dönüş yollarınız sizlere?

Biz Burada Nasıl İletişiriz?

Eki16

Bir dağ yolunda yürüyüş yaptığınızı hayal edin. Yerlerde taşlar ve hatta kaya parçaları var. Yağmur ve rüzgardan çukurlar da oluşmuş, sürekli önünüze bakarak yürümek durumunda kalıyorsunuz. Sık sık canınız acıyor, çünkü ya ayağınız burkuluyor, ya da ayağınızı bir taşa çarpmak durumunda kalıyorsunuz yürümeye çalışırken. Etraftaki güzellikleri görmeyi hedeflerken, şu başınıza gelene bakın.

Bu zorlu yürüyüş de nereden çıktı diye düşündüyseniz, yaşamda iletişimin önemini düşünürken aklıma geldi. İletişim konusunda rahat hissedilmediğinde, insanların kafası karışık olduğunda, iletişim kurulan alan neresi olursa olsun sürekli bir çukura düşme, ayağını taşa çarpma, yaralanma kaygısı ile hareket ederken buluyoruz kendimizi. Hal böyle olunca ne yürüdüğümüz yerin tadını çıkarmak mümkün oluyor, ne de o yürüyüşte hedeflediklerimize ulaşabilmek. Zemindeki problem yapmak istediğimiz şeyleri yapmamıza engel olmaya başlıyor.

Yaşam dediğimiz yeri keyifle yaşanacak hale getiren en kritik konunun doğru iletişim olduğuna inancım her zaman sonsuzdur. Böyle bir inanç geliştirmiş olmamın nedeni ise bana göre çok basit; Yaşamda olmanın, yani yaşamanın tek başına sürdürülen bir faaliyet olmaması.

Yaklaşık 30 yıldır iş yaşamının içindeyim, bu sürenin bir kısmı masanın çalışan tarafında, bir kısmı da o masalara dışarıdan bakıp destek olmayı hedefleyen danışman tarafında geçti. Baktığım her taraftan gözlediğim ve neredeyse yaşanan her sıkıntılı durumun altından çıkan en temel problemin iletişim ve ilişki yönetimi kaynaklı olduğunu söylesem çok da şaşırtmam sizleri diye düşünüyorum.

İletişim ve ilişki yönetimi, yani kendini doğru ifade etme ve karşıdaki kişiyle doğru adımlarla dans edebilme sanatı. Ne kadar doğuştanmış gibi geliyor insana. Aslında yanlış da değil, gerçekten doğuştan gelen bir tarz, ama yaşamda yol alırken üzerine bir takım ilavelerle yapılandırılmış bir kişisel tarz. Dikkatinizi çekmek isterim, burada kritik sözcük “kişisel” sözcüğü. Her birey için doğru iletişim kurma şekli tamamen onun geliştirdiği kendi kişisel tarzının parçası. Oysa iş yaşamına geldiğimizde, sadece kişisel tarzların yer aldığı iletişim yapıları pek de istenilen sonuçlarla yol alınmasını sağlayamayabiliyor.

İş yaşamında doğru iletişim yapısını kurmak için ciddi çaba harcanması gerektiğini düşünüyorum. Nasıl şirketler kurum kültürlerinin parçası olan organizasyon yapısını, iş değerlerini, iş vizyonlarını oluşturmak için kafa yorup, bu konularda zaman harcıyorlarsa, o şirket kültüründe olmasını istedikleri iletişim yapısını da benzer şekilde kurgulamak üzere vakit harcanması gerektiğine inanıyorum. Bakın iletişim yapısı diyorum, yani öyle basitçe aklına geleni söyleyerek insanları ve işleri bir şekle sokmaya çalışmaktan ötede bir şey anlatmak istiyorum. Anlatmak istediğim şey bir iş yapış zemini, üzerinde çukurlar taşlar olmayan, mevcut ilişkileri doğru yöneterek işlerin başarıyla ilerlemesini sağlayacak, kurum içinde huzur ve mutluluğu sürdürülür hale getirecek, üzerinde rahat hareket edilebilen bir zemin.

Kurum kültürlerinin içinde “biz bu şirkette nasıl iletişiriz” konusu net olduğunda, ortak kültüre ait bir iletişim tarzı görmeye başlıyoruz. Bu netlik olmadığında, her kurum çalışanı kendi tarzı ile iletişim kurmaya ve kendini o tarzla ifade etmeye çalışıyor. Bu da bozuk dağ yollarında yürürken karşılaşılabilecek zorlukların kurum içinde ortaya çıkmasına neden oluyor.

Biz burada nasıl iletişiriz sorusunun cevabı çalışanlar için net olduğunda, yani kurum kültürünün içinde bir iletişim yapısı ve stratejisi olduğunda, bakın neler ortaya çıkıyor:

  • Zamanında ve açık bilgi paylaşımı
  • Anlamlı ve sonuç üreten toplantılar
  • Yönetici ve çalışan arasında açıklık, netlik
  • Problemleri doğru kategorize etme ve çözüm üzerinde uzlaşma
  • Kaygı, korku, endişe yaratan düşünceleri, doğru şekilde cümlelendirme, kafaların içindeki gereksiz sesleri susturup, verimli düşünebilme alanları açma
  • Sevgi, saygı ve güvenin ilişkilerin zeminini doldurmasını sağlama
  • Ortak dil çerçevesinde konuşma, dinleme, anlama, anlatma ve doğru anlattığından ve anlaşıldığından emin olma
  • Yetişkin – yetişkin çerçevesinden konuşma
  • Duyguları fark etme, duygulara yönetme
  • Algının bireysel gerçeklik olduğunu bilerek algıları anlamaya ve yönetmeye çalışma

Bunlar olduğunda, zihni yoran iletişim ve ilişki odaklı sorunlar ortadan kalktığı için, odak sadece “biz burada işimizi nasıl daha iyi yaparız” sorusunun cevabını aramaya kalıyor. O kurumda en tehlikleli dağ tırmanışı bile yapılıyor olsa, yerlerdeki çukurlar ve taşlar önceden doldurulmuş ve temizlenmiş olduğu için, uygun yerlerde uyarı tabelaları bulunduğu için, yürüyüş yapanlar görmek istedikleri güzel manzaralara odaklanarak güvenle yollarına devam ediyorlar.

Sizin kurumunuzda iletişim yapısı ve stratejisi nasıl? Nasıl olsa daha etkili olur? Bu konuda sizin yapabilecekleriniz neler? Biraz düşünmeye ne dersiniz?

Mutlu haftalar…

Küçük Bir Keşfin Hikayesi

Eki4

Geçen hafta sonu ofisimizi taşıdık. Uzun yıllardır ofis taşınma operasyonu içine girmemiş olduğum için gözümde çok büyüdü ve epeyce yordu beni. Sonunda taşındık elbete ve çok da güzel oldu. Üstelik de taşınmamıza yardımcı olan taşıma firmasının çalışanlarından bir tanesi bana küçük bir keşif yapma fırsatı yakalattı. Bu arkadaştan duyduğum güçlü bir cümlenin karşılığında önemli bir şey yakalayıp kaydettim zihnime. Bu haftaki yazımı da bu keşfi paylaşmak üzere hazırladım.

Ofis malum bolca kağıt, kitap, dosya dolu. Kitap ve dosyaların bir kısmını kendimiz kutulara yerleştirdik, bir kısmını da firma çalışanları paketledi. Kitap dolu kutular oldukça ağır göründü gözüme. Hele içlerinden büyükçe olanı biraz fazla kitapla doldurduğum için acaba bu kutu yerinden nasıl kalkar diye düşünürken, bir baktım, firma çalışanı kutuyu sırtına yüklemiş gidiyor. Aman dedim, o kutu çok ağırdı nasıl kaldırdınız? Çalışanın bana verdiği cevapta saklıymış meğer yakalayacağım keşif. Bana dedi ki: “Abla, yerinden oynatabildiğin hiç bir yük ağır değildir ve taşınabilir.”

Çok heyecanlandım, çünkü o günün yorgunluğu ve telaşı içinde bana düşünecek malzeme çıkmış oldu. Başladım bu cümleyi günlük yaşama tercüme etmeye. Yüklerin günlük yaşamdaki karşılıklarının neler olduğu üzerine kendi kendimle bir söyleşi yaptım. Sonra da yüklerin kaldırılması ve taşınması konusundaki düşüncelerim bana yaşamdaki ön yargıların kısıtlayıcılığını hatırlattı bir kez daha. Yaşamda insanın karşılaştığı problem ve zorluklar yüklerin karşılığıymış gibi geldi, bazılarının çözülmesinin imkansız olduğu inancı da yükün ağır olduğu için kaldırılamayacağı yönündeki ön yargıları çağrıştırdı. Tıpkı benim içini çok fazla kitapla doldurduğum ve sonra karşısına geçip, bu kutu yerinden hayatta kalkmaz diyerek iteklemeyi bile denemediğim kutular gibi. Oysa taşıma firması çalışanın söylediği cümlede saklı yaşamdaki problemlerin çözümleri, ön yargıları bir kenara koyup, yerinden oynatmayı denemekte saklı kutuyu kaldırabilmenin sırrı. Ancak o zaman doğru cevap çıkar saklandığı yerden, gerçekten çözümsüz mü, yoksa çözüm bir yerlerde bekliyor mu?

Bu haftanın kalanında bir baksanız, sizin yerinden kalkmaz bunlar dediğiniz şeyler neler, acaba biraz oynatsanız, taşınma ihtimalleri ne kadar?

Mutlu haftalar.